ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔ (သို႔) ဝိဆက္ေဒး Vesak Day

ဘုရားေလာင္းသိဒၶတၳ ေမြးဖြားျပီးေနာက္ ေျခလွမ္း(၇) လွမ္းေနပုံ

ျမန္မာသကၠရာဇ္  ၁၃၇၃ ခုႏွစ္ ကဆုန္လျပည့္ ဟာဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔ရဲ့ အထြဋ္အျမတ္ထားရာ  ဗုဒၶေန႔ျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီကဆုန္လျပည့္ဗုဒၶေန႔ ဟာ ဆိုရင္ မဟာလူသား ျမတ္ဗုဒၶ ၊ သစၥာတ၇ားကုိ လမ္းညႊန္ေဖာ္ထုတ္ေတာ္မူတဲ့ ျမတ္စြာဘုရား ရွင္ရဲ့ ေမြးေန႔ ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ျမန္မာမွာ  ေတာ႔  ကဆုန္လျပည့္ဗုဒၶေန႔ လို႔ ေခၚဆိုၿပီး နိုင္ငံ တကာသံုးအေနနဲ႔ေတာ႔  ကဆုန္လျပည့္ေန႔ကို ဝိဆက္ေဒး (Vesak Day)  သို႔ မဟုတ္  ဝိဆာခါ ေဒး (Vesaka Day) လို႔ ေခၚပါတယ္ ။ တစ္နိုင္ငံ နဲ႔ တစ္နိုင္ငံ  က်င္းပတဲ႔ရက္ေတြမတူညီသလို  အေခၚအေဝၚေတြလည္းကြဲျပားၾကပါတယ္ ။

 အိႏၵိယ၊ ဘဂၤလားေဒရွ္နဲ႔ နီေပါႏိုင္ငံေတြမွာ ဤလျပည့္ေန႔ကို ၀ိဆာခ္ပူဇ(Visakah Puja)၊ ဗုဒၶ ပုရ္နိမာ(Buddha Purnima)၊ ဗုဒၶဇယႏၱိ(Buddha Jayanti)  လို႔လဲ အသိမ်ားပါတယ္။ ထိုင္းႏုိင္ငံမွာက ေတာ့ ၀ိဆာခဘုခ်( Visakha Bucha)၊ ဗီယက္နမ္မွာ ဖက္ဒန္း(Phật Đản)၊ အင္ဒိုနီးရွားမွာ ၀ိုင္းဆက္ (Waisak)၊ သီရိလကၤာမွာ ၀ိဆက္(ေ၀့ဆက္)( Vesak (Wesak))၊ တရုတ္စကားေျပာတဲ့ မေလးရွားနဲ႔ တရုတ္မွာ ေဖာဒန္း (fó dàn) ၊ တိဗက္မွာ စကဒ၀(Saga Dawa)လို႔ အသီးသီး ေခၚဆို အသံုးျပဳကာ ပြဲေတာ္မ်ားကို က်င္းပေလ့ရွိပါတယ္။ လာအိုႏိုင္ငံမွာလဲ ဒီပဲြေတာ္နဲ႔ ထပ္တူျဖစ္တဲ့ ပြဲေတာ္ တစ္ခုရွိပါတယ္။ အဆိုပါ ပြဲေတာ္ကေတာ့ ၀ိကဆက္ခ ေဘာကဆ(Vixakha Bouxa)လို႔ ေခၚပါတယ္။

သုေမဓာအရွင္ရေသ့ သူ႔ရဲ့ကုိယ္ကုိ တံတားခင္ေပးေနပုံ

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာကေတာ့ ဒီအခ်ိန္က်င္းပတဲ့ ဒီပဲြေတာ္ကို ကဆုန္လျပည့္(Ka-sone-la-pyae)လို႔ အမည္တြင္ပါတယ္။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ျမန္မာျပကၡဒိန္ရဲ႕ ဒုတိယေျမာက္လျဖစ္တဲ့ ကဆုန္လျပည့္လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။ သီရိလကၤာ၊ မေလးရွား၊ ျမန္မာ၊ ထိုင္း၊ စကၤာပူ၊ ဗီယက္နမ္နဲ႔ အင္ဒိုနီးရွား၊ ေဟာင္ေကာင္၊ ထိုင္၀မ္တို႔မွာ ဒီ၀ိဆက္ပြဲေတာ္အခါသမယကို အမ်ားျပည္သူရုံးပိတ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားမွာ အသံုးျပဳတဲ့ မတူထူးျခားတဲ့ ျပကၡဒိန္ေတြရဲ႕ အလိုအရ ၀ိဆက္ပြဲေတာ္ရက္ကို အတိအက် သတ္မွတ္ဖို႔ေတာ့ ခက္ပါတယ္။

        ဗုဒၶဘာသာျပကၡဒိန္ကို လက္ခံ အသံုးျပဳတဲ့ ေထရ၀ါဒတိုင္းျပည္မ်ားမွာ ထံုးစံအားျဖင့္ ငါးလေျမာက္ သို႔မဟုတ္ ေျခာက္လေျမာက္ရဲ႕ လျပည့္ေန႔၊ ဥပုသ္ေန႔မွာ ပြဲေတာ္ရက္ က်ေရာက္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ တရုတ္ျပကၡဒိန္မွာ ပထမဆံုးလျပည့္က်တဲ့ ေလးလေျမာက္ျဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္တိုင္းျပကၡဒိန္အရကေတာ့ ပြဲေတာ္ရက္ ဟာ တစ္သမတ္တည္း မရွိႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဧၿပီလနဲ႔ ေမလမွာေတာ့ က်ေရာက္ ေလ့ရွိပါတယ္။

       ၁၉၅၀ခုႏွစ္မွာ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားညီလာခံၾကီးကို သီရိလကၤာႏိုင္ငံမွာ က်င္းပ ခဲ့ပါတယ္။ အဆိုပါ ညီလာခံမွာ ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ ေမြးေန႔ကို ၀ိဆက္ေန႔အျဖစ္ ပြဲေတာ္က်င္းပၾကဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၀ိဆက္အခါေတာ္ေန႔ေရာက္တိုင္း တစ္ကမၻာလုံးမွာရွိတဲ့ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟာ ဗုဒၶဘာသာဓေလ့ထုံးစံမ်ားရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို အမွတ္တရ ဂုဏ္ျပဳေလ့ရွိၾကပါတယ္။ တခါတရံ ဗုဒၶေန႔လို႔လဲ သံုးၾကပါတယ္။

ျမတ္ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ စံေနေတာ္မူစဥ္

ဒီ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔ဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအတြက္ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ျဖစ္ပါတယ္ ။ ဘာေၾကာင္႔လဲဆိုေတာ႔

၁ ။      ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား ေလာင္း ဟာ သုေမဓါရွင္ရေသ႔ ဘဝ နဲ႔ ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုရားဆီမွာ ၾကာပန္းကိုလွဴ တဲ႔ အခ်ိန္၊ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရားရွင္မွာအလွဳကိုလက္ခံေတာ္မူၿပီး ဒီရေသ႔ဟာ ေနာက္ ေလးသခ်ၤနဲ႔ကမၻာတစ္သိန္းအၾကာ ဘဒၵကမၻာမွာ ေဂါတမ ဘြဲ႔ ေတာ္နဲ႔ ဘုရားစင္စစ္ျဖစ္မယ္ဆိုတာကိုတာ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ထားတဲ႔ ေန႔ဟာ  ဒီကဆုန္လျပည့္ ေန႔ ပါပဲ ။

ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ေညာင္ေရသြန္းေလာင္ေနစဥ္

၂ ။      ဘုရားေလာင္းရဲ့ေနာက္ ေနာက္ဆံုး  ဘဝ သိဒၶတၳ မင္းသားအျဖစ္ မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈ ခုႏွစ္ ၊ ကဆုန္လျပည့္  ေန႔ (ဘီစီ ၆၂၃ )သကၠတိုင္း ၊ ကပိလဝတၳဳ ၿမိဳ႔ေတာ္  နဲ႔  ေဒဝဒဟ ၿမိဳ႔ အၾကားမွာရွိတဲ႔ လုမၺနီ အင္းၾကင္းေတာမွာဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ႔ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႔

ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေမြးေန႔ဟာလည္း ကဆုန္လျပည့္ေန႔ျဖစ္ပါတယ္ ။  အဲဒီေန႔မွာပဲ ျမတ္စြာဘုရားွရင္ရဲ့ ဖြားဘက္ေတာ္ေတြျဖစ္တဲ႔ ညီေတာ္အာနႏၵာ ၊ ယေသာ္ဓရာမိဖုရား ၊ ဆႏၵအမတ္ ၊က႑က ျမင္း ၊ မဟာေဗာဓိေညာင္ပင္ ႏွင္႔ ေရႊပလႅင္ ၊  ေရႊ အိုးႀကီး ၄ လံုးတို႔ပါတၿပိဳင္တည္းေပၚထြန္းခဲ႔ပါတယ္ ။

၃ ။      ျမတ္စြာဘုရားရွင္ဟာ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခု ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႔ (ဘီစီ ၅၈၈ )မွာ ဘုရားအျဖစ္ကုိေရာက္ေတာ္မူပါတယ္။ ဒီဘုရားျဖစ္တဲ႔ ကဆုန္လျပည့္ေန႔မွာ ပဲ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္က အတြင္းရန္ျဖစ္တဲ႔ကိေလသာရန္ကုိေအာင္ျမင္ေတာ္မူခဲ႔ပီး၊အျပင္ရန္ျဖစ္တဲ႔မာနတ္ရန္ကိုေအာင္ျမင္ေတာ္မူခဲ႔ပါတယ္။

ပီးေတာ႔ျမတ္စြာဘုရားတစ္ပါးတည္းသာရရွိေတာ္မူအပ္တဲ႔ သဗၺင္ညဳတေရႊဥာဏ္ေတာ္ႀကီးကိုလည္း   ဒီကဆုန္လျပည့္ေန႔မွာပဲရရွိေတာ္မူခဲ႔တာျဖစ္ပါတယ္ ။

၄ ။      ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူပီး တစ္ႏွစ္အၾကာ  မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၄ ခုႏွစ္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ (ဘီစီ ၅၈၇)  သာဝတၳိၿမိဳ႔ ေဇတဝန္ ေရႊေက်ာင္းေတာ္ႀကီးမွာ  ဗုဒၶဝင္ ပါဠိေတာ္ႀကီးကိုေဟာၾကားခဲ႔ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႔ ဘုရားရဲ့ျဖစ္စဥ္ေတာ္ ၅၅၀ ကိုေဟာၾကားခဲ႔တာလည္း ဒီ ကဆုန္လျပည့္ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။

၅ ။      ျမတ္စြာဘုရားရွင္ဟာ ဘုရားအျဖစ္ ၄၅ ဝါပတ္လံုး တရားဓမၼေဟာၾကားပီး သတၱဝါတို႔အက်ိဳးကို ေန႔မနားညမအားႀကိဳဳးစားေဆာင္ရြက္ေတာ္မူခဲ႔ပီး  မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄၈ ခုႏွစ္ ကဆုန္လျပည့္ (ဘီစီ ၅၄၃) ေန႔  ကုသိနာ႐ုံ ျပည္  ၊ မလႅာမင္းတို႔ရဲ႕ အင္ၾကင္းစံု အင္ၾကင္းေတာမွာပရိနိဗၺာန္ စံဝင္ေတာ္မူခဲ႔ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႔ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ စံဝင္ေတာ္မူတာလဲ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။

ဒီလိုထူးျခားတဲ႔ အခ်က္ ( ၅ ) ခ်က္နဲ႔ ျပည့္ စံုေနတဲ႔ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ကို   ဖြား ပြင့္ ေဟာ စံ ဗ်ာဒိတ္ခံ မွတ္ရန္ လကဆုန္ လုိ႔ မွတ္ရလြယ္ေအာင္ သေကၤတ ျပဳထားၾကပါတယ္ ။

ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ခံယူျခင္း၊ ဖြားျမင္ေတာ္မူလာျခင္း၊ မဟာေဗာဓိပင္ ေပါက္ေတာ္မူျခင္း၊ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူျခင္း တုိ႔သည္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔မ်ားပင္ ျဖစ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ထုိ႔ျပင္ကဆုန္ လျပည့္ေန႔မွာပင္ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ေတာ္ မူခဲ့ေသာေၾကာင့္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ကုိ ဗုဒၶေန႔ ဟု ေရွးပညာရွိတုိ႔က ေခၚေ၀ၚသတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

သီရိလကၤာႏုိင္ငံ ေက်ာင္းသား/သူ ေလးမ်ားမွ ဆီမီး ပူေဇာ္ေနစဥ္

ဖြား၊ ပြင္႔၊ ေဟာ၊ စံ၊ ဗ်ာဒိတ္ခံ ကဆုန္လျပည္႔ေန႔ ။ ကဆုန္လျပည့္ (၅)ေန႔။

(၁) ဗ်ာဒိတ္ခံယူသည့္ေန႔ = ေလး သေခ်ၤကမာၻတစ္သိန္း အစ ကဆုန္လျပည့္ေန႔။

(၂) ဘုရားေမြးသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ (၆၈)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ (ေသာၾကာေန႔)။ (ဘီစီ ၆၂၃)

(၃) ဘုရားျဖစ္သည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶဟူူးေန႔)။ (ဘီစီ ၅၈၈)

(၄) ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္းေဟာသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၄)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔။ (ဘီစီ ၅၈၇)

(၅) ပရိနိဗၺာန္စံသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ (၁၄၈)ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ (အဂၤါေန႔)။ (ဘီစီ ၅၄၃)

ဗုဒၶဘာသာျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ ဓေလ႔မွာေတာ႔ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔ ကိုေန႔ထူးေန႔ျမတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ျပီးဗုဒၶရဲ့အမွတ္အသားအပင္ျဖစ္ေတာ္မူတဲ႔ေဗာဓိေေညာင္ပင္တို႔ကိုေညာင္ေရသြန္းေလာင္းျခင္း ၊ ဥပုသ္သီလေဆာက္တည္ျခင္း ၊ ကုသိုလ္ေကာင္းမွဳ ျပဳလုပ္ျခင္းတို႔ လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္ ။

ဗုဒၶဘာသာဝင္ညီကိုေမာင္ႏွမအားလံုးလည္းကဆုန္လျပည့္ဗုဒၶေန႔မွာကုသိုလ္ေကာင္းမွုျပဳနိုဳင္ၾကဖို႔အလို႔ငွာ

ႏွိဳေဆာ္အပ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ ။

                              ဒီဆုိက္ေလးမွ တဆင့္ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။